Konflikt na różnych etapach rozwoju człowieka

fot. MabelAmber/px

Konflikty i rodzina

Rodzina stanowi podstawowe środowisko życia człowieka. Wszystko co dzieje się w rodzinie wpływa na kondycję jej członków. Konflikty, które występują w tym środowisku i ich rozwiązywanie ma szczególne znaczenie dla atmosfery życia rodzinnego.

Konflikty w rodzinie można podzielić m. in. na konflikty związane z nagłymi wydarzeniami – pojawienie się choroby, śmierć członka rodziny oraz konflikty rozwojowe, które są wpisane w naturalny rytm życia człowieka w rodzinie, powiązane z okresami , w jakich to życie przebiega, dla których charakterystyczne jest nasilanie się pewnych konfliktów.

Okresy te obejmują:

• dzieciństwo,
• dorastanie,
• życie małżeńskie,
• czas rodzicielski,
• wiek dojrzały.

W każdym z tych wyróżnionych okresów konflikty mają swoją specyfikę, a wyraźniej narastają w momentach przejściowych , np. gdy dziecko dorasta, gdy poszukuje partnera, zawiera związek małżeński, gdy staje się rodzicem. Mówi się, że najbardziej konfliktami jest obciążony wiek dorastania.

Konflikty z jakimi zmaga się w tych okresach człowiek mogą być konfliktami zewnętrznymi lub wewnętrznymi. Najczęściej występują jedne i drugie, i niekiedy nakładają się na siebie.

Okres dzieciństwa – konfliktami zewnętrznymi jest zderzenie się chęci dziecka do samodzielnego decydowania o własnej aktywności z zakazami rodziców, a także różnymi sprzecznymi dążeniami rodzeństwa.

Wiek szkolny – konflikty zewnętrzne nasilają się - dochodzi tutaj do wzrostu sprzeczności pomiędzy potrzebami dziecka związanymi z funkcjonowaniem w środowisku rówieśniczym oraz chęcią bycia akceptowanym przez to środowisko, a oczekiwaniami rodzicówi nauczycieli dotyczącymi jego aktywności. O co tutaj chodzi ? Chodzi m.in. o spędzanie czasu wolnego przez dziecko, jego stosunek do obowiązków szkolnych, wygląd zewnętrzny (strój, fryzura).

Wiek dorastania - występuje bardzo silne dążenie człowieka do bycia niezależnym, zdobycia uznania w środowisku młodzieżowym, „znalezienia miłości”, a w dalszej perspektywie założenie rodziny. Intensyfikują się konflikty zewnętrzne związane z relacjami z członkami rodziny, nauczycielami i rówieśnikami, a wiążą się one z realizacją procesu edukacyjnego, wypełnianiem obowiązków domowych, podejmowaną aktywnością zarobkową, doborem towarzystwa, w którym młody człowiek przebywa, jego wyglądem zewnętrznym, językiem jakim się posługuje i ogólnie zachowaniem.

Konflikty zewnętrzne – życia małżeńskiego: okres ten przynosi konflikty związane z dorastaniem do prawdziwego partnerstwa w związku. Mogą one stanowić konsekwencję braku dojrzałości i nieustannego przeżywania konfrontacji marzeń z rzeczywistością oraz dążenie do podporządkowania, „wychowania” sobie partnera.

Konflikty zewnętrzne mogą również wynikać z egoizmu partnerów i braku zrozumienia, że mimo zachowania przez nich autonomii, w dojrzałej miłości ponad „ja” i „ty” wyrasta perspektywa „my” jako poczucie wspólnoty i współodpowiedzialności, które trzeba uznaći właściwie nimi gospodarować. Istotna w tym okresie jest także kwestia dojrzewania miłości i zrozumienia przez partnerów, że w ciągu ich życia zmienia się życie małżeńskie. Niektórym osobom może się wtedy wydawać, że ten brak spontaniczności jest dowodem zaniku miłości, a to z kolei rodzi podejrzenia o zdradę i konflikty.

Okres rodzicielski – w tym okresie również ujawniają się konflikty zewnętrzne, np. sytuacja, w której jeden z partnerów chciałby mieć dziecko, a drugi nie jest jeszcze zdecydowany. Wiążą się także z różnymi preferencjami rodziców odnoszącymi się do sposobu wychowania potomstwa oraz organizowania jego życia.

Wiek dojrzały – w tym okresie liczne są konflikty zewnętrzne – często wiążą się z odchodzeniem dorosłych dzieci z domu rodzinnego i odmiennymi opiniami rodziców na temat podejmowanych przez nich decyzji. Ujawniają się także konflikty związane
z oddziaływaniem dziadków na wnuki i ich wchodzeniem w role rodzicielskie – matki oraz ojca.

Kolejne konflikty są związane z życiem zawodowym – nasilają się w sytuacji, kiedy dążenie dojrzałych i doświadczonych pracowników do zachowania pozycji i autorytetu spotyka się z aspiracjami młodych, ambitnych i zabiegających o szybki zawodowy awans.

W tym okresie mogą pojawić się konflikty małżeńskie. Występują wtedy, kiedy jeden z partnerów, odczuwając swobodę wynikającą z usamodzielnienie się dzieci, zaczyna poszukiwać nowego atrakcyjnego partnera.

Przedstawione konflikty zewnętrzne - jakie towarzyszą człowiekowi na różnych etapach życia rodzinnego, nie wyczerpują podjętej tematyki, są to jedynie przykłady.

Wielkość i złożoność konfliktów w jakie uwikłany jest człowiek wynika z tego, że są one zdeterminowane licznymi uwarunkowaniami, m.in. jego indywidualnością, doświadczeniami oraz czynnikami społeczno – kulturowymi.

Jak na każdym z etapów rozwoju człowieka rozwiązywać konflikty zewnętrzne?
Jaką rolę odgrywają konflikty w naszym życiu?

Zapraszamy do dyskusji.

Źródła

Kultura – Przemiany – Edukacja , t.VI, dr Zofia Frączek Uniwersytet Rzeszowski „Konflikty w rodzinie i propozycje ich rozwiązania”, rok 2018