Mechanizm źdźbła i belki – o konfliktach w okresie dorastania

fot. Free-Photos

Mechanizm źdźbła i belki

Mediacja i Wiek adolescencji

Według koncepcji rozwoju człowieka Erika Eriksona, amerykańksiego psychologa rozwoju, czas dorastania bardzo często okazuje się najtrudniejszym etapem w życiu człowieka.

Okres intensywnych przemian
Każdy z nas przechodzi przez kolejne etapy życia. Doświadcza bólu, radości, szczęścia, miłości… także dojrzewa i przekształca relacje z innymi ludźmi. Po dzieciństwie, gdy podejmuje wysiłki związane z obowiązkami szkolnymi, wchodzi w okres dorastania, czyli adolescencji. Zmiany te prowadzą nieuchronnie do dorosłości. W tych przeobrażeniach zauważa się zmiany fizyczne i psychiczne. Ujawnia się popęd seksualny. Człowiek rozwija się fizjologicznie, aby być gotowym do wydania potomstwa oraz dorasta emocjonalnie - społecznie i moralnie.

Niespokojny czas dorastania
W tym okresie można zauważyć również różne kryzysy, konflikty między dorastającymi a rodzicami, nauczycielami. Podstawową przyczyną konfliktów są często niezaspokojone potrzeby zależnych od siebie stron.

4 mechanizmy zniekształcania
Konflikty rozwijają się, gdyż często dochodzi do zniekształcania percepcji oraz myślenia.
Przykładowe mechanizmy:

• Mechanizm źdźbła i belki – strony zauważają niewłaściwe zachowania drugiej strony, a nie dostrzegają tego u siebie.
• Myślenie biegunowe (tylko biało - czarne widzenie) – wszystko co ja robię jest dobre natomiast przeciwnik robi tylko źle.
• Podwójny standard moralny – Przyznajemy sobie prawo do działań nie fair, ale odmawiamy tego prawa drugiej stronie.
• Odbicie lustrzane – to przekonanie stron o tym, że są ofiarami i racja jest tylko po ich stronie.

Dlaczego mediacja ze sprawcami w okresie dorastania ma wyjątkowe znaczenie?
Ze względu na swój walor wychowawczy mediacja powinna być częściej stosowana w sprawach dotyczących nieletnich i osób rozpoczynających dorosłe życie. Okres między dzieciństwem a dorosłością mieści się między 11-12 a 17-21 rokiem życia. W tym czasie młodzi ludzie odkrywają kierunki własnego rozwoju i swój potencjał. Szukają autonomii i mają potrzebę wolności. Kształtuje się wtedy ich system wartości, światopogląd i własne „ego”. W tym czasie dość łatwo ulegają wpływom zarówno pozytywnym jak i negatywnym. Można zauważyć:

• wahania nastrojów,
• wybuchowość,
• zachowania agresywne,
• myśli samobójcze.

Mediacja a środki karne
Środki karne stosowane wobec nieletnich sprawców przestępstw prowadzą najczęściej do ich demoralizacji i zablokowania im drogi do uczciwego życia. Na drodze mediacji młody człowiek może doświadczyć poczucia odpowiedzialności za swoje czyny poprzez świadomość ich dokonania., a następnie zadośćuczynienia wobec poszkodowanych.

Konflikty – nieodłączny element dorastania
Kto pomoże je rozwiązać?
Mediacja to szansa i sposób, aby pomóc rozwiązać ludziom ich sporne sprawy poprzez wypracowanie i spisanie wspólnego porozumienia. Przyczynia się do rozwoju umiejętności prowadzenia dialogu. Mediator umożliwia uczestnikom mediacji przedstawienie różnych punktów widzenia oraz stanowisk i potrzeb. Pomaga wypracować sprawiedliwe i uzasadnione decyzje, z których będą zadowolone obie strony. Spotkania mediacyjne przyczyniają się także do redukcji stresu towarzyszącego osobom będącym w sporze.

Szacunek zamiast strachu
Sprawiedliwość naprawcza, tak istotna dla młodego człowieka koncentruje się na szacunku dla odczuć partnera uczestniczącego w mediacji, a nie na strachu. Dlatego zwłaszcza w okresie dorastania pełnego konfliktów, lęków, zagrożeń mediacja wspiera proces znalezienia przez dorastającego człowieka swojego miejsca w sprawiedliwym społeczeństwie.

Źródła

M.Leśniak, "Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów wieku adolescencji", Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków 2009
fot./px